وبلاگ دامپزشکی

باور عموم بر این است که Psittacosis اساساً مربوط به طوطی ها، پاراکیتها یا دیگر پرندگان خانوادۀ
طوطی ها (طوطی سانان) می شود که گهگاه عفونتشان را به دیگر پرندگان قفسی مانند قناریها و سهره ها منتقل
می کنند. این بیماریهای پرندگان ممکن است باعث ذات الریه شدید، نه از نوع معمولی، شود که در انسانها کاملاً شناخته شده است. در سال 1931 مشخص شد که تأسیسات و پرورشگاه های ویژه پاراکیتها در کالیفرنیا پرندگان به ظاهر سالمی پرورش می داد که بیماری را از طریق مدفوعشان منتشر می کردند. در واقع خیلی زود پی بردند که تنها طوطی سانان وارداتی از کشور آمریکای جنوبی و استرالیا ممکن است پرندگان خطرناکی باشند بلکه گونه ای بومی در غرب و فلوریدا، تگزاس و حتی کانادا ناقلان بیماری هستند.

   هر چند تا چند ماه قبل گمان نمی رفت که مرغدانیهای خانگی و کبوترخانها ممکن است پناهگاه حاملان بیماری و حتی مرگ باشند. این کشف غیرمنتظره که این بیماری می تواند در چنین مکانهایی وجود داشته باشد، Psittacosis در طبقۀ بیماریهای مورد علاقه و مورد توجه پرورش دهندگان مرغ و خروس قرار
می دهد. با اینکه حقایق در دسترس همانهایی است که تا کنون کشف شده اند اما آنها به روشنی مسئله و پیچیدگی اقدامات کنترل را نشان می دهند که ممکن است سرانجام نیاز به جلوگیری از تلفات و حفاظت از انسانها در برابر این تهدید باشد.

   با اکتشاف این مطلب توسط هاگن و موتر مبنی بر تأثیر Psittacosis برروی فولمرهای شمالی (glacidis glasidis L Fulmary) یا مرغ طوفان (petrd) در جزایر فاروئه و هم چنین حساسیت قطعی مرغهای خانگی به میکروب، پیش بینی شد که دیر یا زود دیگر گونه های پرندگان هم ممکن است آلوده شوند. (البته) این اتفاق افتاده است. اما قبل از اینکه این مشاهدات به ثبت برسند جا دارد حقایقی را که تا اواخر سال 1940 شناخته شده اند بطور خلاصه شرح دهیم.

بیماری انسانی

اصلاح Psittacosis گرفته شده از کلمۀ یونانی به معنی طوطی، در سال 1895 توسط شخصی به نام مرانگ برای معرفی بیماری واگیردار ویژه ای در انسان پیشنهاد شد که در میان اعضایی از خانواده که در معرض پرندگان بیمار کشورهای خارجی مخصوصاً طوطی ها بودند، ملاحظه شده بود. نظر به یافته های اخیر که در این مقاله شرح داده شد مبنی بر اینکه این بیماری بیشتر از آنکه در ابتدا تشخیص داده شد در میان پرندگان شیوع دارد، نام ornithosis باید عنوان مناسبی باشد.

این بیماری از طریق شیوع متمرکز دات الریه شدید در سوئیس در سال 1879 و در پاریس در سال 1892 شناخته شد. که این اپیدمی پس از صدور یک دستورات منع واردات طوطی متوقف شد. گهگاه آلودگیهای تکی یا گروهی از انگلیس و آمریکا گزارش می شد. اما بطور کلی این بیماری به صورت یک پدیدۀ پزشکی کمیاب درآمد. از آنجا کهpsittacosis  یک عفونت کمیاب و ناشناخته بود، در سال 30-1920، زمانیکه محموله های طوطی های بیمار وارداتی از جنوب آمریکا به اروپا باعث بروز بیماری در 750 تا 800 انسان شد، مورد توجه سرتاسر دنیا قرار گرفت. پخش و انتشار بعدی پسیتاکسی پاراکیتها در آمریکا، کانادا و آلمان که علت ثبت افزون بر 600 مورد بیماری در انسان ها بود، فرصتی در اختیار بسیاری از مأموران تحقیق گذاشت تا مطالعه ای کامل در مورد بیماری پرندگان به عنوان یک بیماری انسانی از نقطه نظر علت و انتشار همه گیر آن انجام دهند.

    هم اکنون به طور قطعی ثابت شده که psittacosis عفونتی است که بوسیلۀ یک باکتری قابل جداسازی ایجاد می شود  و با عنوانpsittacosis  Microbacterium mulliforme شناخته می شود که شامل یک سلول پروتوپلاسمی است که قابل نمایش با میکروسکوپ است و همچنین قابل کشت نیز می باشد. فرضیۀ  Nocard             که می گوید این بیماری عفونت salmonella  می باشد کاملاً رد شده است.

    شیوع آن در بین اهل خانه از یک الگوی رمزی (typical) پیروی می کند. به این صورت که یک گونۀ غریب ذات الریه ناگهان در یکی از اعضای خانواده ای ناگهان پیشرفت می کند که اخیراً یک طوطی یا یک جفت پاراکیت، قناری و سهره خیلی نادرتر، به عنوان پرندۀ قفسی نگهداری می کنند. در یک توالی (جانشینی) سریع، موارد بیشتری در میان بستگان و حتی مهمانان و بازدیدکنندگان اتفاق می افتد. سرگروه پرندگان مسئول ممکن است ظاهراً بیمار نباشند. معمولاً افراد میانسال کاملاً مستعد بیماری هستند در صورتیکه کودکان به ندرت دچار بیماری می شوند.

    انسانهای مبتلا به psittacosis یا ornithosis ناگهان از ناراحتی عمومی، سرما، سردرد، بی تابی، بی خوابی، خون دماغ و سرفۀ خشک (بدون خلط) گله می کنند. دمای بدن به سرعت بالا می رود و بعد از یک دوره بالا رفتن ممتد در طی هفتۀ دوم شروع به پایین آمدن می کند. علائم یک ذات الریۀ خاص معمولاً خیلی زود در تصویر رادیوگراف حاصل از اشعۀ X ظاهر می شوند اما تشخیص تغییرات بافت ریه از آنهایی که در آنفلوانزای typical مشاهده شد دشوار است. با وجود التهاب ریه سرعت (میزان) تنفس کمی افزایش می یابد، معمولاً در قفسۀ سینه مشاهده نمی شود و تعداد گلبولهای سفید خون، درست مانند آنفلوانزای typical، افزایش نمی یابد. بیمار قادر نیست خلط زیادی بیرون بیاورد. از آنجا که این علائم برای تشخیص به اندازۀ کافی واضح نیستند، آزمایش خلط و آزمایش خون، کمکهای تشخیصی هستند که بطور رایج بکار می روند. بهبودی آرام و کسل کننده است. میزان مرگ و میر 20% گفته شده که احتمالاً خیلی زیاد است چون موارد خفیف گزارش نشده بدون شک فراوان است. هر چه فرد جوانتر باشد احتمال اینکه عفونت خفیف و نوعی خاص مانند گریپ باشد بیشتر است. با اینکه سرم گرفته شده از بیمار بهبود یافته ممکن است میزان مرگ و میر را کاهش دهد اما هیچ درمان خاصی برای آن وجود ندارد.

    استعداد بیماری مربوط به شغل در میان اشخاصی که مشغول پرورش و تعلیم طوطی سانان هستند زیاد
می باشد. کارگران لابراتوار، پزشکان و بازرسان بهداشتی طی انجام وظایف حرفه ای خود معمولاً به بیماری مبتلا می شوند. به علاوه مهم است که تأکید کنیم که خلط مبتلایان گاهی اوقات بسیار عفونی است  بنابراین سرایت از یکی به دیگری به هیچ وجه کمیاب نیست.

    عفونت از یکی از این دو راه از پرنده به انسان سرایت می کند: 1- استنشاق غبارآلوده به ذره های عفونی مدفوع خشک، ادرار پرها، ere و قطرات کوچک ترشحات مربوط به بینی پرنده های سالم و بیمار. 2- تماس مستقیم با نوکها، هر چند این مورد بسیار نادر می باشد. آلودگی شدید ویروس psittacosis که به ویروس آبله یا سرخچه شباهت دارد در گزارشهایی منعکس می شود که در آنها در معرض بودنِ زودگذر در یک پرنده فروشی، جائیکه پرندگان بیمار نگهداری شده بودند، اتفاق می افتد. از آنجا که جریان هوا ممکن است ویروس را منتشر کند، تماس واقعی با طوطی سانان بیمار لازم نیست.

    هیچ گزارش معینی حاکی از در معرض قرار گرفتگی پرندگان گرمسیری یا پاراکیتها وجود ندارد بنابراین تشخیص psittacosis از آنفلوانزا یا برخی ذات الریه های ویروسی بدون کمک آزمایشگاه مشکل است. خلط، اگر توسط بیمار به مقدار کافی بالا آورده شود، از طریق تزریق مقداری از سیوسپانسیون به صفاق یا آستر حفرۀ شکمی موشهای سفید، تست می شود. این جونده ها حساسیت فوق العاده ای هب psittacosis دارند و معمولاً در مدت 5 تا 14 روز تسلیم عفونت می شوند. در سالهای اخیر آزمایش خون (تست تثبیت کمپلمان) با معرفهای آماده شدۀ ویژه، ارزش بسیار زیادی در تشخیص زود هنگام عفونت در انسان دارد، به علاوه برای کشف psittacosis در مرغدانیها کاربرد دارد.

بیماری در میان پرندگان گرمسیری و سهره ها (فنچها)

    تصدیق اینکه پسیتاکسی پرندگان از منبع نا معین به عنوان یک بیماری طبیعی در میان طوطی کاکل دار (کاکِتو)، لریکیتها، کاکِتیلها و روزلاسهای بیشه های استرالیا رایج است، احتمالاً به عنوان تعدیل کنندۀ آلودگی بکار می رود و اکتشاف اینکه شِل پاراکیتهای رشد و پرورش یافته در آمریکا، کانادا و اروپا و طوطی های پاناما و مکزیک ممکن است منبع عفونت باشند، کمکهای مهمی هستند از تحقیقات بدست آمده از سال 1931 ناشی می شوند. دستاورد جزئی تر این یافته است که پرندگان سالم ظاهراً ویروس را پرورش می دهند و آن را منتشر می کنند. ورود این عفونتهای پنهان شناسایی نشده (ناشناخته) به مرغدانیها و تأسیسات تربیت نژاد از 10 تا 90 درصد در نوسان است.

    امروزه با کمک به اصطلاح تست تلقیح موش یا تست سرم خون، کشف این ناقلان عملی است. از پرندگان مشکوک بزرگ از طریق سیاهرگ بابشان خون گرفته می شود و پرندگان کوچکتر کشته می شوند، قسمتهایی از جگر، طحال و کلیه ها به دقت کشت داده می شوند و سوسپانسیون حاصل از آن را به موشهای سفید یا جاواراس بردها تلقیح می شود.

زمانیکه ویروس psittacosis در بافتهای پرندگان مشکوک وجود دارد حیوانات آزمایشی عفونت را می گیرند و غالباً می میرند، در حالیکه کالبدگشایی قابل توجه و یافته های میکروسکوپی فراهم می کنند (برجای
می گذارند). به یاد داشته باشیم که بروز کلینیکی psittacosis در طوطی ها، پاراکیتها، قناریها یا فنچها به هیچ وجه مشخص نیست و بدون تستهای آزمایشگاهی، هویت (اصلیت) بیماری نمی تواند معین باشد.

    در بسیاری از واردات، مرگ و میر بسیار زیاد بوده است در صورتیکه در تأسیسات پرورش دهنده پاراکیتها در شرایط نسبتاً بهداشتی به ندرت بیشتر از 5 تا 10 درصد در مقابل پسیتاکسی حاد از پا در می آیند. کاملاً مشخص است که بسیاری از ماده قوهای جفت پرندگان بیمار عامل عفونتزا را حمل می کنند و وقتی که به شرایط محیطی مخالف (زیان آور) مانند شلوغی، سوء تغذیه و کمبود نور خورشید آورده می شوند این پرندگان به طور مزمن عفونی از عود بیماری رنج می برند. در کالبدگشایی، emaciation (لاغرسازی)، معمولاً یک کبد زعفرانی بزرگ شده که پر است از مناطق سه گوش رنگ پریده از بافتهای مرده (infarcts ) و یک آماس طحال مشاهده می شود. تدرکات بدست آمده از بافتها، کلونیها و دسته هایی از پیکرهای اولیه به تعداد زیاد را مشکوف می سازد.

    پرندگان جوان حساس تر از مسن ترها هستند. آنها در لانه ها گرفتار عفونت می شوند و گاهی آشکارا بیمار هستند یا نه ممکن است عفونت را برای ماهها منتشر کنند و بنابراین بیماری را به طور نامعلوم در تأسیسات پرورش دهنده یا پرنده فروشیها نگه می دارند. ویروس حمل کنندۀ مدفوع ممکن است آب و غذا را آلوده کند، از این رو تعجب آور نیست که گاهی تخم های آلوده از پرنده فروشیها عفونت جدیدی را در پرندگان قفسی که مستقیماً در معرض پاراکیتها یا طوطی های بیمار نبوده اند ایجاد می کند.

    مأموران سلامت عمومی، اساساً با برطرف سازی طوطی سانان بیمار از خرده فروشی در پرنده فروشیها در ارتباط هستند. بعضی درجات حفاظت از طریق اقدامات تحدیدی از قبیل قدغن پرندگان وارداتی، قرنطینه برای نه کمتر از 6 ماه و جداسازی بدست آمده اند. شیوع اخیر psittacosis در باغهای جانورشناسی، نقص اقدامات احتیاطی را تصدیق می کند. برخی ایالتها شامل کانکتیوت، نیویورک و اُرگون قرنطینۀ دائمی علیه طوطی سانان را ادامه می دهند.

    به دلیل اینکه مرغدانیهای بازرگانی عهده دار پرورش شل پاراکیتها، منتشرکنندگان اصلی پرندگان بیمار و منبع شیوع شدید epizootic (بیماری همه جاگیر حیوانی) در میان قناریها و فنچها در پرنده فروشیها هستند، کالیفرنیا کوشش کرده است که صنعت پرنده در ایالت را از پسیتاکسی آزاد کند. هر کس که مشغول فروش، تعلیم یا معاملۀ شل پاراکیتها باشد باید گواهی ثبت داشته باشد (لایحه 516 مجلس سنای کالیفرنیا 1933). بر اساس آئین نامه مرغدانیها باید 10 تا 20 درصد پرندگان را قبل از اینکه تأیید و برای فروش از گمرک خارج شوند برای دو تست آزمایشگاهی آماده کنند. پاراکیتها کشته می شوند و احشاء آنها از طریق تلقیح موشها مورد آزمایش ویروسی قرار می گیرند. مرغدانیهایی که مشخص می شود که پرندگانی با ویروس psittacosis پرورش
می دهند  قرنطینه می شوند و به صاحبان آنها توصیه می شود تجهیزات را خراب کنند. پرندگان مرغدانی تأیید شده یک لگباند Legband دارای شمارۀ رمز می پوشند که توسط دپارتمان سلامت عمومی ایالت کالیفرنیا به آنها اختصاص داده شده است. برای محموله های بین ایالتی، خدمات سلامت عمومی آمریکا احتیاج به یک گواهی صادر شده از طریق ایالت مبدأ دارد. این اقدامات کنترل به طور تصاعدی، وقوع عفونت پنهان را در کالیفرنیا کاهش داده است. در سال 1934 از 196 مرغدانی، 47 مرغدانی یعنی 9/23 درصد پسیتاکسی پنهان پرورش می دادند در حالیکه در سال 1941 از 124 مرغدانی تنها 7 مرغدانی یا 6/5 درصد عفونی شده بودند. بر این عقیده اند که تست سالیانه و نظارت جدی تر بر پرورش دهندگان متقلب، تجهیزات عفونی در کالیفرنیا را به موقع ریشه کن خواهد کرد.

Psittacosis در کبوتران و جوجه ها

    تحقیق و پژوهش برروی یک مورد کشندۀ پسیتاکسی انسانی در کالیفرنیا این حقیقت مهم را آشکار کرد که بیمار شاهد بازگشت بعضی از کبوتران مسابقه ای فرزندش بوده است. آزمایش سرم خون انجام شده برروی 30کبوتر مبتلا نشان داد که 20 کبوتر عکس العمل شدید نشان دادند که این مطلب را بیان می کرد که در گذشته یا حال با ویروس پسیتاکسی آلوده شده اند. اندام های تمام دسته کبوتر برروی موشها تست شد و سرانجام یک ویروس شبیه به ویروس psittacosis از یکی از کبوتران جداسازی شد. در حین انجام این مطالعات، پدر پسری دیگر که یک دسته کبوتر مسابقه ای بیرون از لس آنجلس داشت مبتلا به psittacosis شد. در این مورد هم چنین مشخص شد که ویروس پسیتاکسی در کلیه های یک کبوتر لاغر ماده و مشخصاً بیمار در آن دسته بوده است.

    در نیویورک مادر و دختری که یک کبوتر بیمار داشتند هر دو به بیماری مبتلا می شوند که در بیمارستان راکفلر با عنوان psittacosis تشخیص داده شد. از 30 کبوتر بدست آمده از کورتسی (courtesy) دپارتمان سلامت نیویورک سیتی، حداقل 20 کبوتر عکسل العمل سرم مثبت نشان دادند.

    یک گروه کبوتر که از یک فروشنده منطقه سانفرانسیسکو منطقۀ Bay بدست آمده بود در یک اتاق مرطوب در قفسهای شلوغ نگهداری می شدند. بعد از یک دورۀ یک ماهه 8 پرنده مردند. در معاینات پس از مرگ، آنها زخم های لاغرسازی، پریکاردیتیس ریشه ای (التهاب غشاء اطراف قلب) و پریتنیتیس (التهاب غشاء حفره شکمی)، آماس طحال و کبد بزرگ شده و پرخون شده گاهی پرازنکروسهای کوچک را نشان دادند.

    نظر به مشاهدات صورت گرفته، آزمایش تراوشات یا چرکها انجام شد و Microbacterium multiforme psittacosis پیدا شد. از دو کبوتر مرده ویروس را جداسازی کردند و برروی پرندگان باقی مانده تست سرمی انجام دادند که نشان می داد که دسته (گله) شدیداً در معرض ویروس بوده است.

    انتشار گستردۀ پسیتاکسی پنهان در کبوتران در ایالات متحد باز هم توسط پینکرتون و سوانک گواهی شد که از پوشش ملتهب قلب کبوتران که رژیم ناقص تیامین را ادامه می دادند باکتری غیرقابل تشخیص از Microbacterium multiforme psittacosis بدست آوردند. این مطلب بوسیلۀ تست سرم که اخیراً برروی پرندگانی از کبوترخانهای تعیین موقعیت شده در بخشهای مختلف کالیفرنیا، کارولینای جنوبی و ایووا انجام گرفته، ثابت می شود. بین 10 تا 50 درصد آزمایشات عکس العمل مثبت را نشان می دهند. با وجودی که اطلاعات ما محدود است اما حضور بسیار گسترده عفونت psittacosis را نشان می دهد که انگلی بسیار سازگار (تعدیل شده) برای کبوتران دارد. این را به مطالعات آینده موکول می کنیم که مشخص کنند گسترش آن در کبوترهای کبوترخانها، ارتباط آن با تیفوئید کبوتران، راه فرار آن از بدن و در نتیجه خطر بالقوۀ آن برای انسان. احتمال کلی می رود که دستمالی مستقیم کبوتر بیمار مستلزم ریسک حتمی است. روشهای کنترل که لازم است از صنعت پرورش کبوتر حمایت کنند باید در آینده جزء به جزء طرح شود.

    نسبت به بررسی یک مورد انسانی psittacosis، یک بار دیگر خاطر نشان شد که این امکان وجود دارد که مرگ و میر بالای جوجه ها در مزرعه ای در نیوجرسی ارتباط واضحی با   داشته باشد. این پژوهش ها منجر به جداسازی psittacosis از دو جوجه در این پرورشگاه مرغ و خروس در آمریکا شد. عامل بیماری مشابه همانی بود که در کبوتران به طرق مختلف پیدا شده بود. اینکه عفونت چگونه به پرورشگاههای مرغ و خروس آورده شده بود مشخص نیست. بعید نیست که داوها (کبوتر) یا کبوتران آن را تولید کرده باشند. با آغاز سال 1933، مییِر و اِدی شاهد سرایت psittacosis به جوجه هایی بودند که با پاراکیتهای عفونی شده با psittacosis در یک مرغدانی نگهداری می شدند. بنابراین حساسیت ذاتی مرغ به psittacosis تشخیص داده شد؛ با توجه به اطلاعات حاضر، در آینده باید به این بیماری به عنوان یک بیماری بالقوۀ مهم در مرغ و خروسها نگریسته شود. هم از نظر اقتصادی و هم سلامت عمومی، ضروری است که در مورد این عفونتهای ظاهراً تازه (جدید) پژوهشهای فوری و مفصل صورت گیرد.